اغلب اکسیژن سازهای خانگی از نوع ثابت هستند و میتوانند برای تولید اکسیژن به صورت مداوم و یا پالسی مورد استفاده قرار بگیرند. اکسیژن سازهای قابل حمل برای راحتی انتقال طراحی شده اند و اغلب فقط به صورت پالسی اکسیژن تولید می کنند. برای بهره بردن حداکثر از اکسیژن تراپی بهتر است از لوازم جانبی اکسیژن ساز مانند فیلتر، مرطوب ساز، لوله اکسیژن و غیره استفاده کرد. امروزه اکسیژن تراپی به کمک انواع متعدد اکسیژن ساز ها بسیار راحت و بدون دردسر شده است. برای بیمارانی که از آمفیزم، بیماری مزمن انسداد ریه (COPD) و یا سایر بیماری های تنفسی رنج می برند، اکسیژن سازها یکی از تجهیزات ضروری پزشکی است. بیماران حاد ریوی، پنومونی، آسمی، قلبی و حتی افراد سالم نیز جهت رفع خستگی روزانه می توانند از این دستگاه استفاده کنند. زندگی بسیاری از بیماران به این دستگاه وابسته است. برای تامین مستمر اکسیژن در محیط خانه و برای بیماران نیازمند به اکسیژن تراپی  استفاده از این دستگاه مفید خواهد بود. پزشکان اغلب مقدار اکسیژن مورد نیاز بیمار را در نسخه مشخص می کنند. این میزان اکسیژن اغلب با واحد لیتر در دقیقه (LPM) معین می شود .بسیاری از بیماران بسته به شرایطشان به جز هنگام روز، در شب نیز به اکسیژن نیاز دارند. در این صورت نیاز به استفاده از اکسیژن سازهای خانگی خواهد بود.

هرچند گفتیم اکسیژن سازهای خانگی ثابت اند، اما تقریبا تمام آنها چرخ دارند و این امکان را دارند که از اتاقی به اتاق دیگر منتقل شوند. لوله های اکسیژن بسیاری از اکسیژن ساز ها نیز به اندازه ی کافی بلند هستند و اجازه  تحرک را به بیمار می دهند. اکسیژن سازهای خانگی،  5 تا10 لیتر در دقیقه اکسیژن را به صورت مداوم فراهم می کنند. بیمار می تواند میزان اکسیژن را از طریق پیچ کنترلی که روی دستگاه وجود دارد تنظیم کند. از آنجایی که ارتفاع، غلظت اکسیژن تحویل داده شده به بیمار را کم می کند، می توان یک سنسور اکسیژن روی دستگاه نصب کرد که میزان و غلظت واقعی اکسیژن تحویل داده شده به بیمار مشخص شود.

 انواع متعددی اکسیژن ساز در بازار موجود است. اگر در نسخه پزشک، میزان نیاز به اکسیژن مشخص نشده است (برحسب لیتر در دقیقه)،  احتمالا اکسیژن سازی با ظرفیت  5 لیتر مناسب حال شما خواهد بود. با این حال اگر براساس نسخه پزشک به اکسیژن سازی با میزان اکسیژن دهی  8 تا10 لیتر نیاز باشد، باید دستگاهی بزرگتر و با ظرفیت بیشتر انتخاب شود.

نحوه استفاده و نگهداری اکسیژن ساز چگونه است؟

هر دستگاهی نیاز به نگهداری دارد و اکسیژن ساز نیز از این قاعده مستثنی نیست با این تفاوت که این دستگاه نیازمند نگهداری کمتری می­باشد.

قبل از اینکه یادبگیریم چگونه از یک دستگاه مراقبت کنیم باید بیاموزیم به چه شکلی از آن استفاده نماییم.

راهنمای استفاده از دستگاه اکسیژن ساز

1-    کابل اصلی دستگاه را به آن متصل نمایید

2-    دستگاه را در مکانی قرار دهید که هواگیری آن از اتاق دچار اختلال نشود برای این کار دستگاه باید در فاصله یک متری از دیوار قرار گیرد.

3-    حتما لیوان مرطوب کننده را متصل نمایید..

4-    مطمئن شوید که فیلتر خارجی در مکان خود متصل است..

5-    نازل یا ماسک صورتی را به خروجی اکسیژن متصل نمایید..

6-    دستگاه را روشن نمایید.

7-    جریان مورد نیاز اکسیژن را با استفاده از فلومتر تنظیم نمایید..

8-    با مشاهده حباب در داخل لیوان مرطوب کننده از کارکرد دستگاه مطمئن شوید..

9-    با استفاده از ماسک و یا کاتترنازل (لوله بینی) تنفس نمایید.

نگهداری از اکسیژن ساز

بیمارن برای نگهداری از دستگاه اکسِژن ساز خود می­بایست چندین مورد را در ذهن خود نگه دارند. بعصی از این موارد بسیار ابتدایی .می­باشند در حالی که چندین مورد از اهمیت بالایی برخورد است.

الف: استفاده از محافظ برق

عملکرد ولتاژ برق شهری بر روی این دستگاه بسیار مشهود می­باشد. استفاده از یک محافظ برق قدرتمند که توانایی ثابت نگه داشتن ولتاژ را داشته باشد برای این مدل دستگاه ها بسیار با اهمیت است..

ب: محل قرارگیری دستگاه اکسیژن ساز

دستگاه اکسیژن ساز این توانایی را دارد تا در همه جای منزل شما نگه داری شود اما زمان استفاده از آن باید این مطلب را در خاطر نگه دارید که حداقل یک متر از دیوار، تخت و یا تشک شما فاصله داشته باشد. کمپرسور موجود در دستگاه نیازمند هوای کافی برای ارسال به داخل دستگاه می­باشد و اگر در اطراف فیلتر ورودی دستگاه هوای کافی وجود نداشته باشد نحوه عملکرد دستگاه دچار اختلال شده و اکسیژن ساز دیگر قادر نخواهد بود تا اکسیژن مورد نیاز بیمار را پاسخگو باشد.

پ: گرد و غبار

گردوغبار موجود در هوای محیط مهمترین نقش را در تعمیر و نگهداری دستگاه اکسیژن ساز بازی می­کند..

اگر هوای ورودی دستگاه دارای مقدار قابل ملاحظه ای گرد و غبار باشد آنگاه فیلترهای دستگاه یکی پس از دیگری دچار گرفتگی شده و این فشار زیادی را به کمپرسور دستگاه برای ورود هوا به داخل ستون­های غربالگر ناشی میسازد..

از آنجایی که جدایی گردوغبار از هوای محیط غیرممکن است ولی باید از استفاده دستگاه در مناطق آلوده به گردوغبار پرهیز کرد.

ت: استراحت به دستگاه

دستگاه های اکسیژن ساز به گونه­ای طراحی شده اند که بتوانند در ۷ روز هفته ۲۴ ساعت روشن باشند اما برای بیشتر استفاده کردن از دستگاه بهتر است پس از گذشت 4 تا 5 ساعت دستگاه به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه خاموش شود.

پس از ۲۰ الی ۳۰ دقیقه بیمار می­تواند دوباره برای بازه زمان 4 تا 5 ساعته از دستگاه استفاده نماید. برای بیمارانی که دچار مشکل حاد ریوی هستند پیشنهاد می­شود تا در زمان استراحت دستگاه از کپسول اکسیژن استفاده نمایند..

ج: فیلترها

در بعضی مدل های اکسِیژن ساز فیلترهای خارجی برای ورودی هوای کمپرسور تعبیه شده است باید توجه کرد که این فیلترها حداقل هفته­ای یک بار با آب مقطر شسته شده و کاملا خشک در سر جای خود قرار گیرند. فیلترهای داخلی دستگاه حتما باید توسط سرویسکار مجاز تعویض گردند.

د: تمیز کردن لیوان مرطوب کننده

آب تمیز و جوشانده شده باید برای استفاده در لیوان مرطوب کننده قرار گیرد..

آب ریخته شده در لیوان نباید از بیشینه و کمینه آن تجاوز کند.

آب داخل لیوان باید حداکثر هر ۲ روز یکبار تعویض شود..

لیوان مرطوب کننده باید هر ۲ روز یکبار کاملا شسته شود..

اقدامات پیشگیرانه عمومی و شیوه های تمیز کردن

دستگاه را در مکان­هایی که اصطکاک بالا دارد بر روی چرخ حرکت ندهید این امکان وجود دارد که چرخ ها شکسته شوند.

شیلنگ اکسیژن باید از هرگونه گره خوردگی پارگی دور بماند

در هیچ حالتی نباید آب بر روی دستگاه ریخته شود

دستگاه نباید نزدیک آتش نگه داری شود

بدنه خارجی دستگاه باید همیشه با استفاده از مواد شوینده تمیز نگه داشته شود.

خلاصه

از یک محافظ برق خوب استفاده نمایید.

دستگاه را ۱-۲ متر از دیوار فاصله دار نگه دارید

کارایی دستگاه را به صورت دوره ای چک نمایید.

برای مدت زمان زیاد از دستگاه استفاده نکنید و استراحت به آن بدهید.

از آب تمیز و یا جوشیده شده برای مرطوب کننده استفاده نمایید.

تمامی گزینه های بالا می­تواند کارایی و طول عمر دستگاه شما راب برای مدت زمان بیشتر در حالت عالی نگه دارد و نیاز شما را به سرویسکار به تعویق بیاندازد.

اما توجه به این نکته نیز ضروری است که مانند هر دستگاه دیگری ممکن است بدون دلیل این دستگاه از کار بیافتد پس توصیه ما به شما این است که همیشه یک کپسول استاندارد اکسیزن در منزل داشته باشد تا در زمانی که دستگاه دچار مشکل میشود یا برق قطع می­شود از آن استفاده نمایید.