1 تشک مواج
زخم های فشاری که با عنوان زخم بستر نیز شناخته می شوند در نتیجه ی کاهش جریان خون در بخش های استخوانی بدن مانند دنبالچه – پاشنه – سر و آرنج بوجود می آید. بیمارانی که مجبورند برای مدتی طولانی در بستر درمان باقی بمانند و قادر به تغییر وضعیتشان در بستر نیستند در صورتی که تدابیر لازم برایشان در نظر گرفته نشود مبتلا به زخم بستر خواهند شد. زخم های بستر در رده های یک(زخم بستر سطحی) تا چهار (ایجاد عفونت و خطر مرگ) بسته به شدت آسیب وارده دسته بندی می شوند. استفاده از تشک های مواج برقی از بروز زخم بستر نوع یک جلوگیری کرده و قاعدتا مانع از پیشرفت زخم بستر به سطوح بالاتر می شود. نواحی تحت فشار شامل باتکس ( باسن )، پاشنه پا و آرنج ها هستند. زخمهای بستر(Bed sore) را بر اساس میزان پیشرفت و آسیب رساندن به بافت نرم پوست و عضلات به چهار دسته تقسیم کرده اند:
زخم درجه یک: حس حرارت در ناحیه تحت فشار و مشاهده قرمزی .
زخم درجه دو : می توان یک زخم کوچک را با قرمزی و التهاب مشاهده کرد.
زخم درجه سه : عضلات را در بر می گیرد و شامل چرک و سلولهای مرده است .
زخم درجه چهار: آن قدر عمیق است که به استخوان رسیده و آن را نیز درگیر کرده است .
توجه داشته باشید که زخم بستر مانند کوه یخ است یعتی بافتهای زیرین بیشتر از آن چه به نظر می رسد درگیر شده اند .
پیشگیری از زخم بستر بسیار آسان است. چنانچه به نکات زیر توجه شود خطر بروز زخم بستر به شدت کاهش می یابد.
1) جابجا کردن بیماری که قادر به حرکت نیست روی تشک به ۴ طرف طی شبانه روز ( هر دو ساعت حداقل یک بار)
2) ملافه تشک نباید خیس باشد. نباید از جنس پلاستیک باشد تا مریض روی آن سر بخورد زیرا باعث اصطکاک پوست و آسیب آن می شود . همچنین نباید چروک باشد.
3) کنترل مداوم نواحی تحت فشار از نظر حرارت و خون رسانی بافت با لمس ناحیه . محل نباید داغ باشد . اگر انگشت خود را روی آن کمی فشار دادید و برداشتید باید سریع صورتی شود
4) ماساژ مداوم نواحی تحت فشار
5) استفاده از تشک های مواج که فشار را یک نقطه متمرکز نمی کنند.
تشک مواج وسیله ای است برای جلوگیری از زخم بستر. اجزای تشک مواج از یک عدد موتور کمپرس هوا و یک عدد تشک باد شونده تشکیل می شود و کاربرد این تشک در بیمارانی که بستری هستند و از تحرک کمی برخوردارند بسیار مفید است. تشک مواج به وسیله ۲ کانال مجزا فشار وزن بیمار بر روی بستر را در نقاط مختلف بدن جابه جا می کند و بدین وسیله از ثابت ماندن تمام فشار وزن بیمار در یک نقطه خاص جلوگیری می کند. تشک های مواج در مدل هایی به اصطلاح تخم مرغی و سلولی موجود است. مدل های تخم مرغی برای بیمارانی تا وزن ۹۰ کیلوگرم و به مدت بستری حداکثر یکسال مفید است و مدل های سلولی برای بیمارانی تا وزن ۱۲۰ کیلوگرم و به مدت بستری حداکثر ۴ سال کاربرد دارد.
طرز استفاده از تشک های مواج
تشک های مواج باید بر روی تشک هایی که نه بسیار نرم و نه بسیار سفت هستند مورد استفاده قرار گیرند. لازم به ذکر است که تشک هایی که بسیار نرم هستند باعث از بین رفتن کارایی تشک های مواج و تشک هایی که بسیار سفت هستند باعث آسیب رسیدن به بیمار می شوند. برای راه اندازی دستگاه باید ۲ شیلنگ دستگاه را از یکسو به ۲ خروجی موتور کمپرس و از سوی دیگر به ۲ ورودی تشک متصل کرد. دستگاه را روشن کرده و به مدت ۲۰ دقیقه صبر کنید و بعد یک ملحفه بر روی تشک پهن کنید و بیمار را روی تشک بخوابانید. لازم به ذکر است که موتور کمپرس دستگاه باید شبانه روز روشن باشد و هر ۲ شبانه روز یک ساعت به دستگاه استراحت دهید در ضمن مصرف برق این دستگاه ها مانند یک لامپ کم مصرف می باشد پس نگران پول برق نباشید.
انواع تشک های مواج و تفاوت آن ها با یکدیگر
تشک های مواج به چندین مدل تقسیم می شوند که پر مصرف ترین و البته ارزانترین آن ها به مدل های تخم مرغی معروفند که برای بیمارانی با وزن حداکثر ۷۰ کیلوگرم و مدت زمان بستری تا یکسال مناسبند .شکل ظاهری این تشک ها مانند شانه های تخم مرغ می باشد و ابعاد این تشک ها به طول ۲۸۰ عرض ۹۰ و پهنای ۶.۵ سانتیمتر است. جنس این تشک از پی وی سی و دارای ۱۳۰ مخزن باد به رنگ بژ است. ابعاد موتور کمپرس این تشک ها به طول ۲۲.۴ و عرض ۱۰.۸ و پهنای ۱۰.۳ سانتیمتر به وزن ۱.۴ کیلوگرم است .
مدل بعدی مدل لوله ای یا سلولی هست که برای بیمارانی با وزن حداکثر ۱۲۰کیلوگرم و مدت زمان بستری تا دو سال مناسبند. این تشک ها مانند لوله هایی کنار هم چیده شده اند و این تشک ها هم دارای ۱۷ مخزن لوله ای باد از جنس ترکیبی نایلون و پی وی سی به ابعاد طول ۱۹۰ و عرض ۸۵ و پهنا ۱۱ سانتیمتر به رنگ آبی تیره و موتور کمپرسی به ابعاد طول ۳۳ و عرض ۱۵ و پهنا ۱۲ سانتیمتر می باشد.
